Estereotipos masculinos machistas

O feminismo non é o contrario do machismo e tampouco é un enfrontamento de mulleres contra homes. As máis prexudicadas, con diferenza, polo machismo son as mulleres, mentres que os homes disfrutan de privilexios. Por iso o feminismo loita polos dereitos das mulleres. Pero o machismo tamén supón un problema para os homes que non encaixan nos estereotipos de home que ten o patriarcado. Así que unha vantaxe "colateral" do feminismo, é que, en moitos aspectos, libera tamén aos homes.
Nos últimos tempos traballouse moito o empoderamento da muller e se loitou contra os estereotipos femininos, pero os estereotipos masculinos siguen en pleno auxe.
O estereotipo do home "macho" heterosexual de instintos irrefrenables aínda permanece no imaxinario colectivo cunha forza incríble. Se os homes tivesen tanto problema para controlar o seu impulso sexual, non podería haber xinecólogos nin cirurxáns.
Aquí temos dous videos, nun, Pablo Motos fai o idiota con tal de quedar de "macho". As súas pulsacións mantéñense inalterables ante un tigre e ante petardos valencianos, pero altérase desproporcionadamente ante dúas mulleres en bikini. Se non está a finxir, este home é mellor que non vaia á praia.

Pero os homes non son o que nos quere facer ver Pablo Motos:

A cosificación da muller

Cando empezastes a buscar información sobre a muller en cada un dos campos do voso traballo, en moitos, as primeiras imaxes que saíron no buscador eran de carácter sexual e non tiñan moito que ver co tema que buscabades. 

A cosificación e sexualización da muller é algo constante nos medios.

A cosificación da muller

A principio do curso falamos da dignidade humana. Estudamos a dignidade humana como o dereito que ten todo ser humano a ser respectado e valorado só polo feito de ser persoa.
A cosificación consiste en tratar a unha persoa como se fora un obxecto, unha cousa non pensante que pode ser usada como un desexe.
Concretamente a cosificación sexual consiste en representar o tratar a unha persoa como un obxecto sexual, ignorando ás súas cualidades e habilidades intelectuais e persoais e reducíndoas a meros instrumentos para o goce sexual de outra persoa.
A cosificación sexual é unha forma de violencia contra as mulleres. Trátase dunha das posibles variantes nas que se presenta a  chamada violencia simbólica. A violencia simbólica é unha violencia indirecta, que consiste en "poñer a cadaquen no seu sitio" nunha relación de dominador e dominado. Nos medios de comunicación a violencia simbólica é todo aquelo que reforza estereotipos ou que cosifica ás mulleres quitándolles a súa humanidade, e xa que logo, os seus dereitos como persoa.
A socióloga americana Caroline Heldman deseñou un Test do Obxecto Sexual, que permite identificar a presenza de cosificación sexual nas imaxes:
- A imaxe mostra únicamente unha parte o partes do corpo da persoa?
- Mostra a imaxe a unha persoa sexualizada que actúa como soporte para un obxecto?.
- Mostra a imaxe a unha persoa sexualizada que pode ser intercambiada o renovada en calquera momento?.
- Mostra a imaxe a unha persoa que se pode mercar ou vender?.
- Mostra a imaxe a unha persoa sexualizada que está sendo maltratada?
- Mostra a imaxe a unha persoa facendo ás veces dun obxecto? (por exemplo unha muller facendo as veces de cadeira ou mesa).

A cosificación das mulleres está directamente na base dos abusos, violacións e  violencia de xénero. A violencia simbólica fai que moitos homes identifiquen ás mulleres, especialmente cando responden a determinados estereotipos, como obxectos sexuais. Un obxecto carece dos dereitos que ten calquera ser humano. Un obxecto non merece respecto.

Tetas y chistes machistas: el asqueroso mundo de los What´s app de tios

Traballos para o segundo trimestre

Deberemos elixir un tema calquera que nos guste. Todo vale: afeccións, profesións, etc. O traballo pode realizarse en pequeno grupo (máximo 3 persoas) ou individual, pero se se fai en grupo debe facerse sobre algunha cousa que lle guste a todos os membros do grupo.
Algúns dos temas elixidos son: mecánica, cociña, cine, tecnoloxía, perruquería, política, ánime, xogos de ordenador...
A final do trimestre presentaremos un traballo titulado "A mirada feminista no/na...." e engadimos o nome do que investigamos. Por exemplo: "A mirada feminista na mecánica", "A mirada feminista na cociña", "A mirada feminista no cine", etc. O traballo farémolo na clase buscando en internet, pero pode traerse de casa todo o material que se necesite, ou empregar a biblioteca do centro. Poden realizarse entrevistas persoais, fecer videos, ou calquera outra cousa que vos pareza interesante. O formato e a forma de investigar son totalmente libres. Pódese facer un blogg, presentar un power point, un traballo en word, vídeo ou calquera outra cousa que vos pareza interesante.
Os traballos exporánse neste blogg.
As cuestións que debemos investigar de entrada son as seguintes:
- Se existe sexismo en este campo e como se manifesta.
- O punto de vista das mulleres como parte activa, é dicir, o papel das mulleres como creadoras nese campo: no caso da mecánica, por exemplo, as mulleres con traballos relacionados coa mecánica, se hai moitas ou poucas, se atopan dificultades ou non, etc. No caso do cine se falaría das mulleres cineastas, por exemplo, ou das actrices, ou outros traballos relacionados co cine. Neste apartado entrarían reflexións relacionadas co teito de cristal, cobrar distinto polo mesmo traballo, estereotipos que entormpezan o labor creativo das mulleres, se reciben menos recoñecemento e visibilización ou non, etc.
- O punto de vista das mulleres como parte pasiva, é dicir, a imaxe que se da das mulleres nese campo. Por exemplo, no caso do cine, a imaxe que se da da muller nas películas; no caso da perruquería a imaxe da muller que se da na publicidade, ou o tipo de cortes de pelo e peinados que se espera nunha muller e qué imaxe dan dela; no caso da cociña a imaxe que se da da muller cociñeira na tv, no cine, na publicidade...
Despois cada un e cada unha pode afondar no aspecto que máis lle guste ou tirar de calquera fío interesante relacionado co sexismo nese campo.
Iremos combinando clases teóricas e prácticas, de tal forma que poidades ir aplicando o que aprendamos na clase aos vosos traballos. É dicir, se traballamos a linguaxe non sexista, debemos procurar que o traballo se redacte en linguaxe non sexista; se traballamos a cosificación da muller, fixarémonos se no noso campo de estudo se da esa cosificación e cómo, etc.

Alike: un corto animado para reflexionar.

Alike short film from Pepe School Land on Vimeo.

Alike: un corto animado para reflexionar. Pero para reflexionar un pouco máis aínda.

"Alike é un corto animado que nos invita a reflexionar sobre como facemos desaparecer a creatividade dos nenos"

Este é o tipo de comentarios que atoparedes sobre este estupendo corto de animación. Pero a nós Alike vainos valer para reflexionar moito máis aló.

Alguén pensou nas mulleres e nas nenas ao ver o video?.

Alike é tamén un corto animado que invita a reflexionar sobre como facemos desaparecer á muller da linguaxe, incluso da linguaxe visual.

Neste corto as mulleres simplemente non existen.
Pensades que quixeron facelas desaparecer para criticar a ausencia da muller nos espazos públicos? Para denunciar que durante séculos a muller fora confinada ao espazo privado do fogar?. Non. O corto non nos fai pensar para nada nas mulleres. Tiven que miralo varias veces para descubrir unha nena nun dos personaxes de recheo.

Podería ser que os personaxes foran asexuados e representaran indistintamente a homes e mulleres? Non. Empréganse símbolos inequívocos de masculinidade, como as garavatas.
Pode ser que o personaxe do fillo sexa en realidade unha nena?. Pois se isto fora así, estaría convertendo ás mulleres nunha minoría excepcional, coma se foramos o 1% da poboación, cando en realidade somos máis do 50%. Pero ademáis, nunha entrevista accesible en youtube, un dos coautores da curtametraxe, indica que é un neno.
Simplemente as mulleres non están porque quixeron evitar o accesorio, o prescindible, e eso é o que somos as mulleres para moitos homes: mulleres de, nais de , fillas de; non somos nós, por nós mesmas, co mesmo valor que eles. Somos prescindibles porque o que se quere transmitir non é nada que afecte directamente ás mulleres.
É o mesmo que ocorre nas tertulias televisivas, que só chaman a mulleres como expertas en feminismo, cancro de mama, maternidade... É dicir, chámannos cando é para ser expertas en "cousas de mulleres". Non as chaman apenas como expertas en peritaxe, inxeñería, política... Alike non ten mulleres porque non está traballando cun "asunto de mulleres".

Alike acaba sendo unha alegoría do androcentrismo na linguaxe. O androcentrismo é o enfoque das investigacións e estudios desde unha perspectiva do sexo masculino. Supón considerar aos homes como o centro e a medida de todas as cousas. Nunha sociedade androcéntrica o masculino é o modelo a imitar. Os varóns son considerados o suxeito de referenza e as mulleres como seres dependentes e subordinados a eles. Un exemplo sería referirse á "evolución do home", cando o que se pretende é falar da evolución de toda a humanidade. Ao escoitar esa frase non sabemos se está englobando ou non ás mulleres.  Se é así, estas quedan invisibilizadas, e se non é así, quedan excluídas.
A linguaxe sexista inflúe en que as mulleres se sintan excluídas e interioricen que non van con elas as cousas nas que non se lles menciona. É unha mensaxe subliminal que mamamos dende que nacemos. O mesmo que os artigos que tratan de coidados infantis exclúen o masculino, como se os pais non existiran ou non fora tanto con eles como con elas.
A linguaxe sexista tamén fai que as mulleres non sexan consideradas cando pensamos en postos de responsabilidade para os que hai que elixir a alguén. Dicimos "necesitamos un director de márketing" e o primeiro que nos ven á cabeza son os candidatos varóns.

Premendo neste enlace escoitaredes unha entrevista de radio a un dos codirectores da cortometraxe. No punto 5:25 queda patente que o video fala da paternidade como algo universal, non excluinte das mulleres. Se non introduce a palabra "nai" nese momento, quedaríamos coa dúbida de se está a falar só da paternidade masculina.
E neste outro enlace, a partir do minuto 45:40, fala do personaxe do "neno", quedando claro que non é unha nena.

Segundo a UNESCO:

Hai moita xente que pensa, equivocadamente, que a linguaxe non sexista consiste en falar en "escaleras e escaleros", ou encher todo de arrob@s; pero iso é falso. Hai moitas formas de empregar unha linguaxe que inclúa e visibilice ás mulleres e non as etiquete de forma negativa.

Moitos organismos teñen guías de linguaxe non sexista. Calquera delas pode valer para facernos unha idea de cara onde debemos camiñar. Estudaremos algúns exemplos. Nos vosos traballos deste trimestre deberedes procurar empregar este tipo de linguaxe.

Este é o enlace á guía da propia UNESCO

Fontes:

• UNESCO
• http://suprimeracancion.blogspot.com.es/2012/11/el-universal-masculino-en-el-lenguaje_7.html

¡Moros fora!

Moros fora!. 

Esta foi unha das frases que máis chamou a atención da enquisa. Algunha xente comentou, con razón, que se trataba dunha frase racista ou xenófoba. Houbo algunha risiña nerviosa, pola sorpresa de atopar unha frase tan ofensiva nunha enquisa feita por unha profesora. A meirande parte do alumnado non detectou machismo ningún nela.

Sin embargo, esta frase ten unha forte carga machista na linguaxe. En qué tipo de personas pensamos cando escoitamos esta frase?. Seguro que non son imaxes como as que presenta o video:

Enquisa "detección do machismo" decembro 2016

A enquisa tiña por obxecto coñecer ata que punto o alumnado de terceiro e cuarto da ESO, é quen de detectar machismo en determinadas afirmacións. En principio paséillela tamén ao grupo de 2º de PMAR, pero tiña un nivel demasiado alto para eles. Habería que facer unha enquisa específica para nivel de 2º da ESO, pero como sólo son cinco alumnos optei por conversar con eles e sacar conclusións.

Constaba de 22 items dos que a meirande parte eran puro recheo, para evitar que contestaran "o que a profe quere escoitar". O obxectivo principal era averiguar o nivel de feminismo que presenta o alumnado para saber cal é o punto de partida.

A enquisa: respostas "correctas" e resultados.

Enquisa machismo coas respostas de Fernanda Suárez Méndez

Pero con diferenza, o máis salientable é a dificultade para identificar a linguaxe sexista. 4 ítems tiñan como obxectivo averiguar a detección da linguaxe sexista. En 4º só unha rapaza conseguíu detectar todas e cada unha das frases que contiñan expresións que exclúen ás mulleres. En 3º tamén houbo unha rapaza que detectou a linguaxe sexista en case todos os ítems e que ao preguntar en voz alta se existe a palabra "usuarias" fixo caer na conta, só nese ítem a outras 3 alumnas.
A linguaxe sexista será un dos aspectos máis traballados.